Hoe vrijwillige prostituees toch slachtoffers zijn volgens de wet
Het is iets waar ik al eerder over schreef, maar nog nooit echt de diepte over in ben gegaan. Want als mensen denken aan slachtoffers van mensenhandel denken ze aan een prostituee die is uitgebuit of gedwongen. Maar volgens de Nederlandse wet hoeft een prostituee helemaal niet gedwongen of uitgebuit te worden, om toch gebrandmerkt te worden tot slachtoffer van mensenhandel. Sterker nog, prostituees die vrijwillig voor dit beroep kiezen, en nog nooit uitgebuit zijn, tellen toch mee als slachtoffer van mensenhandel volgens de Nederlandse wet.

Ik heb het in dit geval over artikel 273F Lid 1 sub 3 van het Nederlandse Wetboek van Strafrecht. Deze wet is ietwat een kopie van een soortgelijke mensenhandel wet zoals die omschreven wordt door de Verenigde Naties. Echter is er één groot verschil. Want waar de VN's versie van mensenhandel vereist dat een prostituee ook daadwerkelijk uitgebuit of gedwongen moet worden om gezien te worden als slachtoffer, is dat niet het geval voor de Nederlandse versie van deze wet.

Dit is de VN haar versie van deze wet, onder artikel 3 sub A:
"Trafficking in persons" shall mean the recruitment, transportation, transfer, harbouring or receipt of persons, by means of the threat or use of force or other forms of coercion, of abduction, of fraud, of deception, of the abuse of power or of a position of vulnerability or of the giving or receiving of payments or benefits to achieve the consent of a person having control over another person, for the purpose of exploitation. Exploitation shall include, at a minimum, the exploitation of the prostitution of others or other forms of sexual exploitation, forced labour or services, slavery or practices similar to slavery, servitude or the removal of organs;

Yet the Dutch law states under article 273F 1.3
"degene die een ander aanwerft, medeneemt of ontvoert met het oogmerk die ander in een ander land ertoe te brengen zich beschikbaar te stellen tot het verrichten van seksuele handelingen met of voor een derde tegen betaling;"

In het geval van de versie van mensenhandel volgens de VN mag je dus niet een prostituee aanwerven of meenemen als je hen daartoe dwingt, uitbuit, misleid etc. Maar bij de Nederlandse wet is dit niet noodzakelijk. Simpelweg het feit dat je iemand mee de grens over neemt is al genoeg om het tot mensenhandel te rekenen, zelfs als daarbij geen sprake is van dwang of uitbuiting, en de prostituee in kwestie het dus compleet uit vrije wil doet.
Volgens de VN is dit dus geen mensenhandel, immers draait mensenhandel om het concept van enige vorm van uitbuiting of dwang. Maar volgens de Nederlandse wet is het ook mensenhandel als er geen enkele vorm van uitbuiting of dwang is, zoals ook de Nationaal Rapporteur uitlegt in haar rapporten.

Laten we eens een voorbeeld geven om het allemaal wat duidelijker te maken. Stel je voor dat je door Duitsland heen rijdt, en je komt onderweg een dame tegen die je vraagt een lift te geven naar Amsterdam. Waarom? Omdat ze graag op de Wallen wilt gaan werken in de prostitutie. Ze is alleen, ze wordt ook niet gedwongen of uitgebuit door iemand, en je bent een vrijgevig persoon, dus besluit je zo aardig te zijn om haar een lift te geven naar Amsterdam.
Op het moment dat je de grens over gaat met haar, ben je dan volgens de Nederlandse wet officieel een mensenhandelaar geworden en een crimineel, en de dame in kwestie is direct een slachtoffer. Waarom? Omdat je haar hebt meegenomen over de grens met als doel dat zij in de prostitutie gaat werken in Amsterdam in dit geval.
Het maakt dus niet uit dat je haar helemaal niet gedwongen of uitgebuit hebt, zelfs niet eens dat je haar een gratis lift hebt gegeven. Een gratis lift over de grens van een (toekomstig) prostituee volgens de Nederlandse wet is voldoende om jouw aan te merken als crimineel.
Volgens dezelfde wet van de VN is er echter niets aan de hand. Immers moet er volgens deze wet sprake zijn van enige vorm van uitbuiting of dwang voordat er sprake is van mensenhandel. Volgens de VN ben je dus geen crimineel als je dit doet.

Laten we nog eens een voorbeeld geven. Stel je eens voor dat ik een vriendin heb in Roemenië die ik goed ken, en ze is op zoek naar werk waarmee ze veel geld kan verdienen. En stel je nu eens voor dat ik haar aanmoedig om hier naartoe te komen, om hier in de prostitutie te werken. Ik dwing haar niet, ik moedig het alleen aan als goede optie. En stel ze doet het ook daadwerkelijk, en ze komt naar Nederland en gaat hier in de prostitutie werken, omdat ik het haar aangeraden heb. In dat geval heb ik haar dan 'geworven', net zoals dat men ook mensen kan werven om bijv. in een callcenter te gaan werken, of ieder ander beroep.
Volgens de VN is er niets aan de hand. Zij is geen slachtoffer van mensenhandel, omdat ik haar niet gedwongen of uitgebuit heb. En volgens de VN ben ik dan ook geen verdachte of dader, aangezien ik niets heb gedaan wat niet mocht volgens deze wet van de VN. Maar volgens de Nederlandse wet ben ik dan wel degelijk een crimineel, aangezien het helemaal niet noodzakelijk is dat er sprake is van dwang of uitbuiting, wat dus betekent dat er volgens de Nederlandse wet wel degelijk sprake is van mensenhandel! Ja, vreemd toch? Volgens de internationale wetgeving ben ik geen crimineel in dit geval, maar volgens de Nederlandse wet wel.

Zoals je kunt zien is er dus volgens de Nederlandse wet helemaal geen dwang of uitbuiting nodig om als slachtoffer van mensenhandel gezien te worden. Terwijl de VN duidelijk maakt dat er wel enige vorm van dwang of uitbuiting nodig is, is dat volgens de Nederlandse wet helemaal niet noodzakelijk als je een prostituee over de grens vervoert of haar aanwerft.
Nu zul je wellicht denken dat deze wet al oud is, of nauwelijks gebruikt wordt. Dan zit je er goed naast. Want in 2010 werden er in totaal 19 van dit soort gevallen vervolgd door het OM, om mensen veroordeeld te krijgen voor het helpen van prostituees, waarvan in 11 gevallen er zelfs mensen voor veroordeeld werden. De Nationaal Rapporteur noemt het in een rapport hierover dan ook 'onterecht' dat in 8 gevallen mensen niet veroordeeld werden voor mensenhandel, omdat er volgens de rechter geen sprake was van uitbuiting of dwang. Kortom, de Nationaal Rapporteur ziet liever niet mensen vrij komen die op geen enkele wijze prostituees gedwongen of uitgebuit hebben. Ze wilt dus mensen veroordeeld zien worden voor mensenhandel, ondanks dat er geen sprake is van dwang of uitbuiting.
En wellicht verklaart dit dan ook wel de veelgehoorde klacht dat 'prostituees zichzelf niet als slachtoffers zien', en maar niet willen meewerken met de vervolging van een verdachte. Tja, vreemd he? En om je een idee te geven, in 2010 werden er in totaal 83 mensen veroordeeld voor mensenhandel, waarvan dus 11 onder dit artikel waarbij er geen sprake hoeft te zijn van dwang of uitbuiting, wat neerkomt op 13% van alle veroordeelde. Dit betreft dus mensen die veroordeeld worden voor mensenhandel terwijl er sprake hoeft te zijn van dwang of uitbuiting.

Daar bovenop komt nog het feit dat ieder jaar de KMar jaarlijks zo'n 300-400 'mogelijke' slachtoffers meldt die onder dit artikel vallen. Inderdaad! Ieder jaar worden er 300-400 prostituees vermeld als 'mogelijk' slachtoffer van mensenhandel, voor een artikel waarbij er helemaal geen sprake hoeft te zijn van dwang of uitbuiting. Vrijwillige prostituees dus, die toch als 'mogelijk slachtoffers' worden gepresenteerd door CoMensha en de Nationaal Rapporteur Mensenhandel.
Het meest opvallende is nog wel het feit dat deze meldingen enorm zijn toegenomen rond de periode van 2010-2011. Sterker nog, de enorme plotselinge stijging van mogelijke slachtoffers van mensenhandel, zijn voor een groot deel afkomstig van prostituees die onder dit artikel vallen, en dus niet uitgebuit of gedwongen zouden zijn. De onderstaande grafiek laat het aantal 'vermoedelijke' slachtoffers van mensenhandel in de prostitutie in Nederland zien. De oranje lijn laat alle vermoedelijke gevallen zien, dus ook prostituees die niet uitgebuit of gedwongen worden. Terwijl de blauwe lijn laat zien wat er gebeurd als je deze gevallen, waarbij er dus geen sprake hoeft te zijn van dwang of uitbuiting, niet mee telt.

Zoals je kunt zien is de enorme toename van zogenaamde 'mogelijke' slachtoffers ineens een stuk lager als je niet prostituees mee telt waarbij er geen sprake hoeft te zijn van dwang of uitbuiting, die toch als slachtoffers gezien worden volgens de Nederlandse wet. Best een groot deel zelfs, zoals je kunt zien. In het bijzonder vanaf 2012, het record jaar betreft het aantal meldingen van 'mogelijke' slachtoffers van mensenhandel in Nederland, wat ineens een stuk lager uitvalt als je niet prostituees meetelt die niet gedwongen of uitgebuit worden.
Sterker nog, als je naar deze cijfers kijkt, en het record aantal mogelijke slachtoffers telt zonder prostituees mee te tellen die ook niet gedwongen of uitgebuit worden, dan kom je ook op een veel lager percentage uit. Op het geschatte aantal van 20.000 sekswerkers in Nederland, was het record in 2012 namelijk 789 mogelijke slachtoffers in de prostitutie. Dat is net ietsje minder dan 4% van alle sekswerkers in Nederland. En dan hebben we het over het record jaar!

Origineel gepost op Behind the Red Light District
Auteur: Felicia Anna
Vertaling: Mark van der Beer