Er is al veel gezegd over hoeveel prostituees gedwongen zouden worden tot prostitutie. De cijfers die rondvliegen gaan van de 8% tot 90%. Dus heb ik besloten om maar eens een goed en definitief overzicht te maken van al die onderzoeken met de cijfers die er zijn samen met mijn vriend. We hebben veel tijd besteed om erachter te komen waar die getallen precies vandaan komen, waar ze op gebaseerd zijn en op wie ze zijn gebaseerd. Ik heb de onderzoeken in aflopende volgorde gezet, wat betekent dat we beginnen met de hoogste percentages en ons een weg naar beneden banen met aan het eind een conclusie om alles af te sluiten. Ik zou graag willen benadrukken dat deze getallen niet mijn persoonlijke mening vertegenwoordigen, maar simpelweg de getallen zijn zoals die in de rapporten te vinden zijn met de pagina nummers erbij zodat je het makkelijk terug kunt vinden. De titels van de rapporten linken direct naar het rapport zelf, zodat het makkelijk moet zijn om mijn bevindingen te verifiëren.

KLPD Schone Schijn (2008)
Dit rapport staat ook wel bekend als het Sneep-onderzoek, maar kreeg later een nieuw voorkantje en is toen hernoemd naar Schone Schijn. Dit rapport spreekt over 50 tot 90% gedwongen en/of uitbuiting in de prostitutie. Het wordt vaak aangehaald door de media, en ook vaak door politici. ook Gert-Jan Segers en Myrthe Hilkens gebruikte de cijfers uit dit onderzoek om hun onderzoek naar het Zweedse model te rechtvaardigen in de talkshow van Pauw en Witteman. Verder is Jojanneke van den Berge haar bewering van 70% prostitutie gebaseerd op een interview met Werner ten Kate, die dit baseerde op dit onderzoek tezamen met de Koolvis zaak, zoals je hier kunt lezen.

Waar is die 50-90% op gebaseerd?
De 50 tot 90% is gebaseerd op de schattingen van slechts 6 politie mensen (pagina 76). Het is niet gebaseerd op enig onderzoek of interviews onder de doelgroep zelf, de prostituees, maar dus slechts giswerk. Interessant detail hierbij is dat 18 politie mensen zijn ondervraagd (pagina 134), maar slechts 6 een schatting durfde te maken (pagina 76). De andere 12 politie mensen zeiden dat het simpelweg onmogelijk was om hiervan een inschatting te maken.

Is het betrouwbaar?
De politie en andere overheidsinstanties zelf beweren altijd dat ze een slecht zicht hebben op de problemen van mensenhandel en gedwongen prostitutie. Dus met dat in het achterhoofd en het feit dat dit nummer slechts is gebaseerd op de schattingen van 6 mensen van de politie zelf, moet ik zeggen: NEE.

Bureau Beke Kwetsbaar Beroep
Dit rapport wordt vaak genoemd als het rapport dat zou zeggen dat het 30-40% gedwongen prostitutie is. Het rapport zelf wordt echter niet vaak genoemd, aangezien er andere rapporten zijn met extremere percentages die beide kampen gebruiken om hun gelijk te halen.

Waar is de 30-40% op gebaseerd?
De 3-40% wordt slechts zijdelings genoemd in het rapport (pagina 164), maar het wordt nooit door het rapport gebruikt als de conclusie. In het rapport staat letterlijk:

"Sommigen, onder andere uit de hoek van politie, noemen de eerder genoemde schatting van 90 procent uit het Sneep-onderzoek ‘overdreven’ en vinden 30-40 procent realistischer."

Is het betrouwbaar?
Gegeven het feit dat het (wederom) slechts genoemd wordt door andere mensen als een getal, moeten we concluderen dat het niet erg betrouwbaar is. Ook het feit dat het rapport slechts 8 prostituees heeft geïnterviewd (pagina 223), geeft al weg dat de onderzoekers niet veel tijd hebben besteed om te praten met de doelgroep zelf.
Daarnaast zet dit onderzoek vraagtekens bij de betrouwbaarheid van het Schone Schijn rapport.
Het antwoord is dus: NEE

ASO De Amsterdamse Prostitutie Monitor (2010)
Dit rapport spreekt over 10% gedwongen prostitutie. Het wordt haast nooit genoemd in de media, ondanks het feit dat het onderzoek is uitgevoerd onder 94 prostituees op de Wallen zelf.

Waar is de 10% op gebaseerd?
De 10% is gebaseerd op de antwoorden van de 94 prostituees die anoniem werden geïnterviewd (pagina 29). Het onderzoek werd alleen gedaan op de Wallen, waardoor het alleen bruikbaar is als men spreekt over raamprostitutie op de Wallen, en niet representatief hoeft te zijn voor prostitutie in zijn geheel of andere vormen van prostitutie.

Is het betrouwbaar?
Men zou de betrouwbaarheid van de antwoorden in twijfel kunnen trekken, omdat men vaak beweert dat prostituees bang zouden zijn om te zeggen dat ze gedwongen worden. Aan de andere kant werd het onderzoek anoniem uitgevoerd, wat deze angst enigszins weg zou moeten nemen. Immers komt niemand erachter dat jij hebt gezegd dat je gedwongen wordt, dus ben je veilig voor je pooier.
Ook het feit dat 9 vrouwen wel aangaven gedwongen te worden gedurende het anonieme interview, toont aan dat de vrouwen blijkbaar niet bang zijn om het te zeggen, wat compleet in gaat tegen de aanname dat ze bang zouden zijn om het te zeggen.

Scharlaken Koord
Dit onderzoek is helaas niet meer online beschikbaar, maar we weten van het bestaan ervan af, aangezien het in meerdere rapporten genoemd wordt (Kwetsbaar Beroep bijvoorbeeld). We weten ook dat de conclusie was dat 8% gedwongen zou worden.

Waar is de 8% op gebaseerd?
We weten uit de andere rapporten die het onderzoek van Scharlaken Koord hebben genoemd, dat 220 prostituees op de Wallen zijn geïnterviewd. Helaas is de bron niet meer online beschikbaar, maar gegeven het feit dat zo veel prostituees zijn geïnterviewd voor dit onderzoek, is het aannemelijk dat dit gebaseerd is op de antwoorden van de prostituees zelf.

Is het betrouwbaar?
Gegeven het feit dat dit onderzoek is uitgevoerd door een christelijke hulporganisatie voor prostituees, die zich bovendien bevind op de Wallen zelf, aangezien het feit dat het steevast christelijke organisaties zijn die vaak hoge percentages noemen om hun morele bezwaren te ondersteunen, kunnen we er redelijkerwijs vanuit gaan dat deze cijfers correct zouden kunnen zijn. Ook het feit dat het onderzoek (waarschijnlijk) gebaseerd is op de antwoorden van 220 prostituees zelf, zou deze onderbouwing verdedigen.
Een ander interessant detail is dat Scharlaken Koord zelf vaak beweert dat 80% gedwongen zou worden, ondanks het feit dat hun eigen onderzoek iets anders zegt, maar wellicht zou dit verklaren waarom de bron niet meer online is. Immers, een organisatie die afhankelijk is van donaties, en daarom een financieel belang heeft bij beweringen van veel gedwongen prostitutie voor hun eigen gewin, is iets dat we bij veel hulporganisaties zien terug komen.

Regioplan Evaluatie Opheffing Bordeelverbod (2006)
Dit rapport is gedaan voor het WODC in opdracht van het Ministerie van Justitie. Het wordt vaak slechts genoemd als men zegt: "De getallen over gedwongen prostitutie gaan van 8 tot 90%, dus eigenlijk moet je dan zeggen dat je het gewoon niet weet." Uit dit rapport blijkt dat slechts 8% gedwongen wordt.

Waar is de 8% op gebaseerd?
De 8% is gebaseerd op de interviews die gedaan zijn met 354 prostituees (pagina 6), door het hele land en onder verschillende vormen van prostitutie, van raamprostituees tot clubs etc. (pagina 7). Ook werden 11 mannelijke prostituees geïnterviewd (pagina 7), een groep die vaak vergeten wordt, maar daarom niet minder bestaat ondanks het feit dat het slechts 3% van de geïnterviewde groep is.

Is het betrouwbaar?
Dit is de grootste groep interviews die men ooit in Nederland heeft onderzocht over hun eigen beroep. Daarnaast komen de cijfers van hun eigen antwoorden. Natuurlijk kun je twijfelen aan de oprechtheid van hun antwoorden, maar aan de andere kant kun je dat ook doen bij de antwoorden die een prostituee geeft aan een politie agent. Ook het feit dat 32 van de geïnterviewde prostituees zelf aangeeft gedwongen te worden, toont aan dat ze niet bang zijn om dit te zeggen, wat wederom tegen de aanname in gaat dat ze bang zouden zijn om dat te doen.

De Nationaal Rapporteur (2013)
De Nationaal Rapporteur is degene die jaarlijkse rapportages doet over mensenhandel. In haar meest recente cijfers komt de Rapporteur uit op 1437 'mogelijke' slachtoffers. Het spreekt niet over percentages, maar als je de geschatte 20.000 prostituees in Nederland neemt, kom je uit op 7,18%.

Waar zijn de 1437 'mogelijke' slachtoffers op gebaseerd?
De 1437 zijn gebaseerd op de cijfers van CoMensha (pagina 4), de organisatie die alle meldingen van 'mogelijke' slachtoffers verzameld die gerapporteerd worden door de overheid en andere organisaties. De gerapporteerde 'mogelijke' slachtoffers komen bijvoorbeeld bij de Koninklijke Marechaussee (KMar) vandaan, die een meldingsplicht hebben om iedere 'mogelijke' slachtoffer te melden bij CoMensha (pagina 26). Dit betekent bijvoorbeeld dat iedere persoon die de KMar tegen komt en vermoed een slachtoffer te zijn, verplicht is om dat te melden bij CoMensha, los van het feit hoe betrouwbaar deze vermoedens zijn en of ze ook daadwerkelijk slachtoffer blijkt te zijn of niet. Een paar voorbeelden hiervan kun je vinden in de volledige rapportage hier, waar ze schrijven (pagina 78):

"Het Sluisteam van de KMar [Koninklijke Marechaussee, red.] heeft in het kader van de controles bij de zogenoemde risicovluchten uit Bulgarije gesproken met een Bulgaarse vrouw. Deze vrouw is meerdere keren bij aankomst in Nederland gecontroleerd door de KMar en geeft aan dat zij dat vervelend vindt. Zij zou (‘nog steeds’) niets te maken hebben met prostitutie. Dit keer zou zij voor drie dagen naar Nederland zijn gekomen om een aantal vrienden te bezoeken. Uit een verdere observatie van de KMar verbalisanten om een eventuele afhaler te onderkennen, bleek dat de vrouw naar de informatiebalie van de Nederlandse Spoorwegen (NS) is gegaan, vervolgens contact met iemand heeft gezocht via de publieke telefoon, en met haar mobiele telefoon wederom contact met iemand heeft gehad. Vervolgens heeft zij de luchthaven met de trein verlaten. De KMar heeft de vrouw bij CoMensha ter registratie aangemeld."

En nog een voorbeeld hier (pagina 79-80):

"Het Sluisteam van de KMar op Schiphol heeft in het kader van de controles bij de zogenoemde risicovluchten uit Bulgarije, gesproken met een hoog opgeleide Bulgaarse vrouw. De vrouw heeft tijdens het gesprek met de KMar verbalisanten aangegeven dat zij vanaf medio 2010 woonachtig is in Amsterdam en ongeveer sindsdien werkzaam is als prostituee in Nederland, waarvoor zij zich heeft ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Haar maandelijkse verdiensten uit de prostitutie kan ze niet aangeven, maar wel geeft ze aan dat de verdiensten niet veel zijn en dat zij de precieze gegevens hierover schriftelijk heeft bijgehouden. De kosten die zij maakt weet ze wel te vertellen en betreffen 1.250 euro voor de huur van haar huis, 90 euro voor de raamhuur overdag en 100 euro voor de raamhuur ’s nachts. Na het gesprek met de vrouw, hebben de KMar verbalisanten geobserveerd in hoeverre de vrouw zou worden opgehaald. Dit bleek vermoedelijk echter niet het geval te zijn: de vrouw heeft alleen de luchthaven verlaten met een taxi. Zij is ter registratie aangemeld bij CoMensha."
(Lees hier meer over op de website van Marijke Vonk)

Is het betrouwbaar?
De voorbeelden die hierboven staan komen rechtstreeks uit het rapport zelf, wat aantoont dat de geregistreerde 'mogelijke' slachtoffers nogal dubieus zijn. Mensen die gewoon vrienden komen bezoeken in Nederland worden gerapporteerd als 'mogelijke' slachtoffers, zonder enige aanwijzing waarom zij verdacht zou zijn. Ook een prostituee die geen enkele aanwijzing vertoont een slachtoffer te zijn, wordt zonder opgave van reden gerapporteerd als 'mogelijk' slachtoffer.
Een ander interessant feit is dat de registraties per geval worden gedaan, en niet per persoon. Dit betekent dat dezelfde persoon dus meerdere keren kan worden gerapporteerd, en door de Nationaal Rapporteur dan ook als verschillende personen geteld wordt, ondanks dat het één en dezelfde persoon is.
Ik heb aan den lijve ondervonden hoe ik op precies dezelfde wijze door de KMar ondervraagd ben zoals in bovenstaande voorbeelden, en daarom ben ik er dus ook 100% zeker van dat ik ook meerdere keren in dit rapport meegeteld ben als 'mogelijk' slachtoffer, ondanks het feit dat ik geen slachtoffer ben en slechts 1 persoon ben. Ook andere meiden die ik ken, velen van hen zelfs, beschrijven exact hetzelfde, wat betekent dat ook zij meerdere keren worden geregistreerd als 'mogelijke' slachtoffers, ondanks het feit dat ze geen slachtoffer zijn.
Het is daarom lastig om uit te vinden hoeveel van de 1437 'mogelijke' slachtoffers echte slachtoffers zijn, ten opzichte van hoeveel hoeveel vrouwen onterecht worden vermeld als slachtoffer door valse vermoedens of pure willekeur. Het laat echter wel zien dat in de ogen van de politie en andere autoriteiten, dat veel vrouwen worden gezien als 'mogelijk' slachtoffer, terwijl ze dat in realiteit niet zijn, iets wat ook de hoge cijfers van Schone Schijn verklaard.

Conclusie
Er zwerven veel getallen rond over hoeveel prostituees gedwongen en/of uitgebuit zouden worden. Sommige mensen beweren dat het 70% zou zijn, maar er is geen enkel onderzoek die deze bewering ondersteund. Ook de bewering dat 50 tot 90% gedwongen zou worden lijkt niet erg waarschijnlijk, aangezien deze cijfers zijn gebaseerd op de meningen van enkele individuen, en niet op onderzoek onder prostituees zelf.

Aan de andere kant hebben we drie onderzoeken die een heel vergelijkbaar beeld laten zien. Zowel Scharlaken Koord als Regioplan laten dezelfde percentages zien, en het ASO onderzoek komt met een percentage dat daar slechts 2% van afwijkt. Daarnaast zijn deze drie onderzoeken allemaal gebaseerd op onderzoek onder prostituees zelf, en laten ze daarom feiten zien en geen meningen.

Deze cijfers komen ook redelijk overeen met de cijfers van de Nationaal Rapporteur, die in haar laatste rapportage schreef dat er in 2013 in totaal 1437 'mogelijke' slachtoffers werden geregistreerd door CoMensha (pagina 4). Als we uit gaan van de 20.000 geschatte prostituees in Nederland, en de 1437 'mogelijke slachtoffers', kom je uit op 7,18% van het totaal aantal prostituees in Nederland, wat heel erg dichtbij de conclusies van de andere drie onderzoeken ligt van Scharlaken Koord, ASO en Regioplan, terwijl het juist heel erg ver uit de buurt zit van het KLPD rapport.

Dit betekent dat er 4 rapporten zijn die allemaal in dezelfde richting wijzen, namelijk dat het percentage gedwongen prostituees in Nederland ergens rond de 7-10% zou moeten liggen. Dat terwijl er slechts 1 onderzoek is die wijst naar 50-90%, wat alleen maar gebaseerd is op meningen, en waarvan andere onderzoeken deze cijfers noemen als overdreven. Daar komt bij dat de 4 rapporten van verschillende bronnen afkomstig zijn, waarvan 2 vanuit de overheid zelf, wat dus de betrouwbaarheid van deze rapporten zou moeten bevestigen.

Hoeveel vrouwen worden er op de Wallen gedwongen?
Het is bijna onmogelijk om te zeggen hoeveel vrouwen er op de Wallen gedwongen worden, aangezien we niet weten hoeveel vrouwen daar werken. De schattingen variëren van 700 tot 1100 per jaar in heel Amsterdam. Maar de Wallen is niet de enige plek in Amsterdam met raamprostitutie, aangezien er op de Wallen slechts 296 ramen zijn. Dat betekent dat slechts een deel van die 700-1100 vrouwen werkzaam zijn op de Wallen zelf, en andere vrouwen in andere delen in Amsterdam werken, zoals het Singel gebied en de Ruysdaelkade.

Maar zelfs als de ramen op de Wallen dag en nacht bezet zouden zijn met vrouwen, is er slechts plek voor 592 vrouwen in totaal (296 gedurende de dagshift, en 296 gedurende de avond/nachtshift).
Maar wie wel eens overdag over de Wallen gelopen heeft, ziet dat bijna driekwart van de ramen overdag leeg staan. Dus als we nu eens zeggen dat 25% van de 296 ramen bezet worden door vrouwen overdag, komen we uit op 74 vrouwen overdag, en 296 in de avond, wat in totaal uitkomt op 370 vrouwen per dag.
Natuurlijk zijn er ook nog vrouwen die geen vaste kamer hebben, en daarom alleen achter de ramen werken als er een bepaalde prostituee een vrije dag heeft. Die groep meiden die geen eigen raam hebben, en van raam naar raam verplaatsen is echter niet groter dan zo'n 100 vrouwen, weet ik uit eigen ervaring.

Dus laten we zeggen dat er zo'n 370 vrouwen een eigen raam hebben, en nog zo'n 100 vrouwen die dagelijks van raam naar raam verplaatsen. Dan komen we in totaal op zo'n 470 vrouwen uit. Uitgaande van het hoogste betrouwbare percentage van 10% gedwongen prostitutie, komt dit neer op jaarlijks zo'n 47 vrouwen die gedwongen worden.
Maar die 47 vrouwen werken natuurlijk niet allemaal tegelijk. Dit geldt over een periode van één jaar, en we weten uit ervaring dat vrouwen die gedwongen worden snel eruit gepikt worden door de politie, aangezien de meeste rechtszaken laten zien dat gedwongen vrouwen nooit langer achter een raam staan dan 6 maanden tegenwoordig.

Gedurende de avonden, gebaseerd op het feit dat achter de meeste ramen een vrouw staat, en gebaseerd op de 296 ramen die er zijn, hebben we het dus over 30 vrouwen die gedwongen zouden worden.
Gedurende de dag echter, zijn er maar zo'n pakweg 74 vrouwen die er werken, en als we daar de schatting van 10% nemen, komen we uit op 8 vrouwen die gedwongen zouden worden.
In totaal komen we dus uit op pakweg 38 vrouwen die dagelijks gedwongen werken, wat een heel ander beeld geeft dan de 400 vrouwen die burgemeester Eberhard van der Laan vaak beweert in zijn verdediging van het Wallenbeleid.

Op een nationaal niveau
De schattingen over het aantal prostituees dat werkzaam is in Nederland lopen ver uiteen van 15.000 tot 35.000. Het is daarom onmogelijk om een goede schatting te geven over het aantal prostituees dat gedwongen wordt in Nederland, aangezien die variëren van 1200 tot 3500, waarbij het laagste aantal dus nog minder dan de helft is van het hoogste aantal. Zulke grote verschillen in schattingen zijn onbetrouwbaar voor onderzoeken, die altijd de regel aanhouden dat de foutmarge nooit groter mag zijn dan 5%.

Daarom moeten we concluderen dat we simpelweg niet weten hoeveel vrouwen er gedwongen worden in Nederland. Het zouden er 3500 kunnen, maar ook 1200. In beide gevallen echter spreken we over grote aantallen, en dat probleem zou aangepakt moeten worden.
Maar beweren dat 70% van de prostituees gedwongen wordt, is onwaarschijnlijk, en helpt daarom ook bepaald niet in de strijd tegen gedwongen prostitutie. Immers, zulke percentages noemen maakt het alleen maar moeilijker om de gedwongen gevallen te kunnen onderscheiden van de dames die niet gedwongen worden, aangezien je zou gaan zoeken naar een veel grotere groep dan er in werkelijkheid is. Dit maakt het alleen maar ondoorzichtiger om die slachtoffers te binden, en helpt helemaal niet in de strijd tegen gedwongen prostitutie.

Het zou beter zijn om te beweren dat we het niet weten, maar dat iedereen zijn ogen dient open te houden. Op die manier creëer je geen vals beeld, maar houden mensen wel hun ogen open. Het zou ook helpen als mensen verdenkingen melden, in plaats van willekeurig mensen te rapporteren alleen omdat ze bijvoorbeeld uit Roemenië komen, jong en vrouw zijn, zoals de KMar momenteel doet.

Origineel gepost op Behind the Red Light District
Auteur: Felicia Anna
Vertaling: Mark van der Beer